چرا قادر به دریافت شبکه‌های HD صدا و سیما نیستیم؟

یکی از اون موضوعاتی که این روزا بحثش داغه این هست که آقا، من با همین تلویزیون و یا Set-Top Box که میتونستم قبلا شبکه‌های HD صدا و سیما رو بگیرم و یکسری کانالا رو مثل شبکه سه، HD نگاه کنم، چیشد که الان همه‌اش رفته و دیگه کانالای HD ندارم، اگه دارم هم تصویر ندارم؟!؟ ?

اینطوری شد که تصمیم گرفتیم در ادامه مقاله قبلی، براتون بنویسیم که تلویزیون‌های HD بر مبنای گیرندگیشون چند نوع دارن و چی میشه که با اینکه تلویزیون دیجیتاله، باز نمیتونیم سیگنال HD رو دریافت کنیم و دریافت شبکه‌های HD برامون دردسر میشه! ?

گیرنده High-Definition، داریم یا نداریم؟

گیرنده HD، در واقع دستگاهیه که سیگنال تلویزیونی با کیفیت بالا رو دریافت میکنه و رمزگشایی (Decode) میکنه. بعضی وقتا هم به جای گیرنده (Receiver)، بهش Tuner یا Decoder هم میگن.

یکی از اولین سوالاتی که راجع به تلویزیون HD مطرح میشه این هست که آیا گیرنده HD داخل تلویزیون وجود داره یا نه؟ یا به عبارتی Receiver Built in هست یا خیر.

اگر که تلویزیون HD، گیرنده داخلی یا به عبارتی Built in Tuner داشته باشه، مستقیم میتونیم سیگنال HD رو دریافت کنیم. اما اگه که تلویزیون این گیرنده داخلی رو نداشته باشه، بهش میگیم HD Ready، و برای دریافت سیگنال HD باید از Set-Top Box یا گیرنده خارجی استفاده کنیم تا دریافت شبکه‌های HD ممکن بشه.

گیرنده‌های خارجی، سیگنال HD رو دریافت میکنن و از طریق HDMI به تلویزیون میفرستن و تلویزیون با قابلیت HD میتونه تصاویر رو پخش کنه.

البته، این گیرنده‌‌ها میتونن سیگنال SD رو هم بگیرن و در نتیجه برای سیگنال‌هایی که هنوز HD نیستن مشکلی پیش نمیاد و تلویزیون میتونه اونارو توی مد SD نشون بده!

کدک‌ها (Codec) کار، کار شماست!

تلویزیون‌های HD و یا گیرنده‌ها برای اینکه سیگنال رو دریافت کنن به کدک (Codec) نیاز دارن. برای این منظور چندین نوع Codec وجود داره که کیفیت و بازدهیشون باهم متفاوته! توی این مقاله به طور کلی بررسیشون میکنیم اما توی مقاله‌های بعد، خیلی ریز و دقیق بهشون میپردازیم!

Codec چیه ، چی‌کار میکنه؟!

خیلی آسون بخوایم بگیم، کدک‌ (Codec) از سرهم کردن دوکلمه Code و Decode به‌وجود اومده و دقیقا همین‌کارم به عهده داره.

یک Coder، اول سیگنال و یا جریان داده‌ها (Data Stream) رو برای ارسال یا ذخیره، کد میکنه، و یک Decoder دقیقا عکس این عملیات رو انجام میده.

Codecها بیشتر توی ویدیو کنفرانس‌ها، Media Streaming و نرم‌افزارهای تغییر و ویرایش ویدیو استفاده میشن. تعداد Codecها واقعا زیاده و هرکدوم یه جایی کارایی داره. Codecهایی که حالا برای ما توی بحث ارسال و دریافت سیگنال و شبکه‌های HD مطرح میشن:

AVC or H.264

HEVC or H.265

Advanced Video Coding (AVC)

AVC که به نام H.264 هم شناخته میشه، یک Coding استاندارد برای Video Compression هست. با اختلاااااف زیاد، این فرمت رایج‌ترین فرمت رکورد، فشرده کردن و ارسال ویدیو تا سپتامبر 2019 شناخته شده. وضوح تصویر توی این فرمت تا 8K هم میرسه!

AVC کاربردهای زیادی برای ما داره مثلا وقتی از Blue-Rays Disks استفاده میکنیم یا از اینترنت به صورت آنلاین فیلم و ویدیو میبینیم (Streams) یا وقتی که میخوایم تلویزیون با کیفیت HD ببینیم (دریافت شبکه‌های HD)، از این نوع Codec استفاده میشه.

یادمون میمونه که :

وظیفه این الگوریتم‌ها و Codecها این هست که فشرده‌سازی رو انجام بدن اما کیفیت اصلی رو کم نکنن.

پیشرفت‌هایی هم که صورت میگیره توی همین راستا هست. با داشتن این ایده، سراغ نسل بعدی Codecها میریم:

High Efficiency Video Coding (HEVC)

HEVC که به H.265 هم معروفه، استاندارد دیگه‌ای از Video Compression هست که به عنوان نسل بعدی AVC روی کار اومد.

در مقایسه با نسل قبلیش، HEVC فشرده‌سازی داده‌ها رو 25% تا 50% بهتر انجام میده! با اینکه فشرده‌سازی بیشتر انجام میشه، اما کیفیت تصویر خروجی با AVC فرقی نداره و این نسل هم تا کیفیت 8K رو پشتیبانی می‌کنه و دریافت شبکه‌های HD خیلی راحت انجام می‌شه.

در واقع، مهم‌ترین تفاوت HEVC و AVC میزان فشرده‌سازی در ازای یک کیفیت خروجی هست

همه چی درسته، پس چرا نمیتونم کانالای HD رو ببینم؟

اگر همه چیو چک کردین، مطمئن هستین که تلویزیونتون HD هست و داخلش گیرنده دیجیتال داره. یا تلویزیونتون HD هست و یک گیرنده دیجیتال دارین و بازم نمیتونین کانالا رو ببینین و توی دریافت شبکه‌های HD دچار مشکل هستین، جوابتون اینجاست:

صدا و سیمای ایران، داره از نسل جدید Codecها استفاده میکنه یعنی HEVC ، و اگر شما همچنان نمیتونین کانالای HD رو بگیرین، یعنی تلویزیون یا گیرنده شما نسل قبلی یعنی AVC رو پشتیبانی میکنه.

راه حل این مشکل این هست که یا گیرنده دیجیتالتون رو به روز‌رسانی کنین تا بتونه با این تکنولوژی جدید همگام بشه ( البته اگه شرکتی که ازش Set-Top Box رو خریدین خدمات به روز‌رسانی و پشتیبانی داشته باشه)، یا باید یه گیرنده جدید بخرین.??

اما هیچ نگران نباشین، کانال‌های SD همچنان در دسترس هستن و تا زمانی که بتونین گیرندتون رو اصلاح کنین و دریافت شبکه‌های HD رو به‌ راه بشه ، میتونین کانال‌ها رو به صورت Standard-Definition ببینین! ?

توی مقاله بعدی، مفصل راجع به AVC و HEVC صحبت میکنیم و وارد جزییات و تفاوتاشون میشیم!