IP چیست و چه دسته‌بندی‌هایی داره؟

حتما تا الان کلی اسم IP رو شنیدین و شاید حتی یکمم راجع به­‌اش اینور اونور خونده باشین.

ما توی این مقاله سعی کردیم تا همه مطالب مهم رو براتون جمع‌­بندی کنیم تا یه بار برای همیشه بدونین IP چی هست، چیکار میکنه و به صورت دسته‌­بندی و یکپارچه مفاهیم اصلی رو به زبون ساده بدونین! 🙂

IP که مخفف Internet Protocol می­‌باشد، پروتکل آدرس­‌دهی هست که برای تجهیزات، کامپیوترها، گجت‌­ها، موبایل­‌ها و دستگاه‌هایی مورد استفاده قرار میگیره که به یک شبکه و یا اینترنت وصل هستند.

این آدرس­‌دهی کمک میکنه تا دستگاه­‌ها در شبکه مورد نظر به هم متصل باشن و به اصطلاح همو ببینن! به بیان دیگه­‌ای، Internet Protocol همانند نام یا پلاک هر دستگاهیه تا با صدا کردن اون اسم، دستگاه­‌ها یکدیگر را شناسایی کنن و بسته­‌های خود را به­‌هم برسونن.

IP آدرس یا آدرس IP؟

به عنوان یک مثال، زمانی که میخوایم یک بسته برای یک دوست ارسال کنیم، لازمه که مشخصات دقیق، آدرس و کد پستی را بدونیم. با دونستن آدرس دقیق، بسته شما به دست دوستمون میرسه، اما اگر آدرس رو اشتباه وارد کنیم، بسته یا به آدرس اشتباهی ارسال میشه و یا برگشت میخوره!

نکته مهم اینه که آدرس­‌دهی از طریق IP، در مدل و تقسیم­‌بندی OSI که مخفف Open System Interconnection است در لایه سوم یعنی Network قرار میگیره. مقاله مرتبط با مدل OSI را مطالعه کنین 🙂

این آدرس که برای هر دستگاه داخل هر شبکه منحصر به فرده، از دو قسمت شبکه (Network) و میزبان (Host) تشکیل شده. IP آدرس‌­ها به دسته­‌های مختلفی تقسیم میشن که در ادامه به آن­ها میپردازیم:

دسته‌بندی اول: IP Version 4 و IP Version 6

IP Version 4

این دسته‌بندی، از چهار قسمت تشکیل شده که هرکدام هشت بیت هستند و در نتیجه این IP، سی و دو (۳۲) بیتی و در مبنای ده (دسیمال) است. این آدرس­‌دهی به طور کلی از دو بخش Network و Host تشکیل شده که بخش Network نمایانگر شبکه‌­ای است که این آدرس و در نهایت دستگاه ما به اون تعلق داره و قسمت Host آدرس اختصاصی دستگاه و تجهیز ماست.

برای توضیح تکمیلی، Network Mask به شما کمک می­کنه بدونین کدوم قسمت آدرس شبکه است و کدام قسمت از آدرس دستگاه.

لازمه بدونیم که کل این آدرس به دستگاه یا تجهیز ما تعلق می‌گیره و بنا به دسته و کلاس IP، قسمت شبکه و میزبان از هم جدا میشن!!

این چهار قسمت با . ( نقطه) از هم جدا میشن و میتونن از اعداد ۰ الی ۲۵۵ باشن. به عنوان مثال:

۱۹۲٫۱۶۸٫۱٫۵

خود IPV4، از کلاس‌ها و دسته‌بندی‌های مختلفی تشکیل شده. به عنوان مثال کلاس C, B, A و تعدادی کلاس دیگه که در مقاله دیگه‌ای مفصل به توضیح این کلاس‌ها می‌پردازیم.

با­اینکه این سری از IPها ۴٫۳ میلیارد دستگاه را پشتیبانی می­کنه، با رشد روزافزون اینترنت و دستگاه‌­هایی که به اینترنت وصل هستن و به علاوه با روی کار اومدن اینترنت اشیا، به نظر میرسه که در آینده خیلی نزدیک با کمبود آدرس­‌دهی روبرو می­شویم!!!

تعداد کلی این IP آدرس‌­ها رو به تفکیک کشورها و استفاده میتونین از این لینک ببینین.

IPهای ایران

تعداد IPهایی که به ایران اختصاص داده شده حدود ۱۱,۵۸۸,۰۰۰ عدده که با مراجعه به این لینک میتونین بازه‌­های اختصاصی رو ببینین!!

IP Version 6

این دست از گروه‌­بندی و در واقع نسل جدید IP، به منظور رفع کمبود تعداد IPV4 معرفی شد و با وجود کارایی­‌ها و مزیت‌­هایی که داره، هنوز به طور کامل عملیاتی نشده و ما همچنان از IPV4 بیشتر استفاده می­کنیم. که البته قابل ذکره که مهاجرت کامل از نسل چهار به نسل شش ممکنه همچنان طول بکشه.

IPV6، از ۸ بخش ۱۶ بیتی تشکیل شده که با : از هم جدا میشن و در نتیجه این IP، صد و بیست و هشت (۱۲۸) بیتی و در مبنای شانزده (هگزادسیمال) است.

دسته‌بندی دوم: IP Private و IP Public

زمانیکه ما در یک شبکه Local  و یا به اصطلاح محلی هستیم مثل شرکتی که توش کار میکنیم و یا منزل، IPای که هر یک از تجهیزات و دستگاه­‌های ما میگیرن Private هستن. به عبارتی، زمانیکه ما در شبکه خصوصی خودمان هستیم، IP آدرس­‌های ما برای خودمان باقی میمونن و البته که میتونیم آن­ها را به دلخواه تغییر دهیم و یا همواره ثابت نگه داریم.

کسی IPهامونو چک میکنه؟

IP Private ها رو خیر!!! هیچکس از بیرون شبکه شما این IP­ها رو چک نمیکنه و البته باید بدونیم که از این شبکه محلی نمی­تونیم خارج بشیم.

واقعا هیچکس ؟

لازمه که بدونین اگر یک ادمین شبکه دارین، اون میتونه IPهای دستگاهاتونو چک کنه، یا یکسری نرم­افزارا هست که اگر داخل شبکه باشه یا به سیستم شما دسترسی فیزیکی داشته باشه، میتونه IPهاتونو چک کنه.

اماااا، مساله اینه که از بیرون شبکه شما و بدون دسترسی فیزیکی نمیتونن اطلاعات آدرس­‌دهی شما رو داشته باشن!

ولیییی، زمانیکه میخوایم از شبکه محلی خودمان خارج شیم و به دنیای اینترنت وارد شیم (البته که از طریق مودم­‌ها و روترها این عمل ممکنه) دیگر IP آدرس ما خصوصی نیست و یک IP Public یا عمومی به دستگاه مودم یا روتر ما تعلق میگیره و به این صورت هست که میتونیم به اینترنت وصل بشیم و از شبکه اینترنت استفاده کنیم.

مهم مهم!!!

IP Public همیشه یکی نیست!!! در واقع هروقت که مودم رو خاموش و روشن میکنین، یا از طریق یک مودم یا روتر جدید به اینترنت وصل میشیم، IP Public ما تغییر میکنه.

IP ، IP جای منو لو میدی؟

تغییر این IP از دید ما مخفی میمونه، اما مهمه که بدونیم از هر کشوری که وصل میشیم، آدرس ما برای اون کشوره و در نتیجه این قسمت از آدرس همواره ثابت میمونه، مگر اینکه از یک کشور به یک کشور دیگه جابه­‌جا بشیم!

و البته، به همینجا ختم نمیشه!

با دونستن IP، میشه از موقعیت جغرافیایی دستگاه‌­ها (­با ضریب خطای کمی!!) با خبر شد و میشه حدس زد که ارتباط از کجا برقرار شده.

دسته‌بندی سوم: IP Static و IP Dynamic

خیلی ساده بخوایم توضیح بدیم، فرق بین این دو دسته در مدت زمانی هست که IP خودشون رو نگه میدارن.

همونطور که از اسمش معلومه، IP Dynamic یا همون پویا، بعد از روشن و خاموش شدن مودم و یا روتر عوض میشن و همیشگی نیستن. البته، بسته به شرکتی که ازش خدمات اینترنتی میگیریم، ممکنه این آدرس هر چند ساعت یکبار ( مثلا هر ۲۴ ساعت یکبار) هم تغییر کنه.

 IP Static یا ایستا، IPای است که ثابت میمونه و مزایای زیادی برای سیستم و مدیریت شبکه شرکت‌­ها، کارخونه­‌ها و مراکز تجاری و اداری داره.

به طور کلی، اگر بخوایم که از این مزایا استفاده کنیم (مثلا از خونه به فایل‌­هامون دسترسی داشته باشیم یا به دوربین‌­های مداربسته دسترسی داشته باشیم یا شعبه ‌های مختلف کسب و کارمون رو با اتوماسیون کنترل کنیم) و بخوایم IP Static بگیریم، باید سالانه یا هر شش ماه (­طبق برنامه شرکت اینترنتیمون) این IP رو بخریم!

شرکت‌­های ارائه دهنده خدمات اینترنتی، یک بازه از IP Static دارن که زمانی که شما درخواست میدین، از توی Pool (استخر) ­IPهای موجود، یک IP به شما اختصاص میدن و شما میتونین مجدد اونو تمدید کنین.

فقط همین؟!؟!

وبسایت­‌ها!!! یکی از کاربردهای خیلی مهم IP Static، وبسایت­‌ها هستن که باید همیشه یک IP بیشتر نداشته باشن و توی مقاله­‌های بعدی، توضیح میدیم که این IP Static چجوری به یک اسم ثابت تبدیل میشه!! 🙂

و البته برای شبکه داخلی هم، میتونیم از سیستم DHCP استفاده کنیم و همیشه یک آدرس رو برای یک دستگاه درنظر بگیریم که اینجوری امنیت فایل‌­ها و سیستم زیرساخت شرکت حفظ میشه که یک نمونه از IP Static از نوع Private است!

خب پس اصلن چرا IP Dynamic ؟

چون ارزون­‌تر و راحت­‌تره!!

مدیریت این نوع آدرس‌دهی راحت‌­تره و برای شرکت­‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت ارزون‌­تر هست. به­‌علاوه، به عنوان کاربر هیچ­‌کاری لازم نیست برای این مدل IP انجام بدیم و کانفیگ کردن سیستم‌ها هم بسیار آسون­‌تر هست.

یه کار باحال!!

اگر شما آدرس https://ping.eu رو سرچ کنین، IP شمارو نشون میده و اگه همین آدرس رو توی قسمت Location وارد کنین، کشورتون رو بهتون نشون میده.

حالاااا اگر تو قسمت https://ping.eu/ns-whois ، آدرس IP خودتون رو وارد کنین، اطلاعات تکمیلی رو بهتون نشون می­ده!! 🙂 🙂

توی مقاله‌­های بعدی شبکه برای توضیحات تخصصی‌تر با ما باشین! 😀